MENYA AMATEKA YA RUTIGITA KAMWE MU DUCE TUGIZE AKARERE KA MINEMBWE

Minembwe ni akarere cabuze groupement yo muri Zone ya FIZI, aka karere kagizwe n’imihana itandukanye irenga 60 twavuga nka: Bidegu,Gahwera,Gakenke,Gaseke ndetse n’iyindi myinshi.

Muri Iki cegeranyo twifuje kwibanda ku gace ka RUTIGITA aka gace gahuje imihana ya Karongi, Gitarama, Monyi, Masha na Kisombe. Bitewe nuko iyi mihana usanga ihuriye ku bikorwa bimwe na bimwe nk’amasomo, amakanisa, inzuzi bavomamo ndetse n’ibindi byatumye iyi mihana yose iharurwa muri RUTIGITA.

ISHUSHO YA RUTIGITA: Dushingiye kuri bamwe mubo twaganiriye batuye muri aka gace bahamya ko aka gace gakonja kuko gahurirwaho n’umuyaga mwishi, RUTIGITA ihana imbibi n’umuhana wa Runundu bikagabanwa n’uruzi rwa Karongozi, ndetse uru ruzi rugabanya Rutigita na Kabingo ku rundi ruhande. Hari uruzi rwa Nyirapoco rugabanya Rutigita n’umuhana wa Masha, tutibagiwe n’uruzi rwa Gisenyi rugabanya Rutigita na Monyi. Muri rusange Rutigita yari ituwe n’imirara itandukanye ariko ABITIRA nibo bari biganje. Mu yindi mirara yari ihatuye harimo: Abega, Abaheto, Abagorora, Abahiga ndetse n’abapfurero.

IMIYOBORERE YA RUTIGITA

Imiyoborere ya Rutigita  turayivuga tugendeye ku mihana mito igize Rutigita, muri rusange:

  • Rutigita nk’umuhana muto wari uyobowe na RUHIMBYA Kamanura ( Umwitira).
  • Umuhana wa Karongozi wari uyobowe na GEREVAZI Musabwa (Umwega)
  • Umuhana wa Masha wari uyobowe na RWEMERA Mbuzi (umugorora)
  • Umuhana wa Monyi wari uyobowe na MUYOBOKE Thomas (Umunyabyinshi)
  • Umuhana wa Kisombe/Gisombe wari uyobowe na MUKURIKIRE Tuwaana Kamburishi (umupfurero) uyu yitabye Imana.

IBIKORWA BY’ITERAMBERE BYARI MURI RUTIGITA: Mu bikorwa by’iterambere turibanda ku bikorwa byose bifitiye abaturage ba Rutigita akamaro mu buryo bwa rusange aha twavuga nk’amasomo, isoko, amakanisa, ibitaro ndetse n’ibindi.

AMAKANISA

Muri Centre ya Rutigita hari higanje abayoboke ba CADAF ndetse ninaho hari Centre yiri kanisa yari iyobowe na Rev. Pasteur RUREMESHA Yakobo (Umwega), iyi Centre yari ifite Ikijiji ca Karongozi cari kiyobowe na RUCOBOGO Dizoni (Umwega).

Hari kandi Shirika Karongozi yari iyobowe nuwo bitaga Umusimamizi Witwa BITAHO Emmanuel (Umwega) iyi shirika yabarizwaga muri Paraisse ya Mater Dei.

Muri Gisombe/Kisombe hari hari Ijimbo ya Methodiste yari iyobowe na RUKUMUZA (Umupfurero). Ikindi twakwibutsa nuko Gisombe yari igabanyijemo 2 ariko abari batuye muri ibi bice byombi binjiriraga (basengeraga) muri Methodiste Libre.

Umuhana wa Masha wari ufite Section cabuze Paraisse ya Methodiste Libre ikaba yari iyobowe na Rev. Pasteur NDAGIRO Gakonda (Umugorora) kuri ubu riyobowe na RWINIKIZA Erasto (Umuzigaba), ikaba yari ifite Ikijiji muri Gitarama cari kiyobowe na mwarimu MURAGIZI Mitebetebo (Umutakure).

Umuhana wa monyi hari Centre ya CEPAC yari iyobowe na Rev. Pasteur RUSERUKA Thadee (Umwongera) ndetse yari ifite ikindi kijiji ku Monyi ya 2 cari kiyobowe na Pasteur MBUSHE Amon.

Amwe muma Korali akomeye twavuga nka Korali ya CADAF yitwaga SAUTI YA INJILI  ndetse niya Karongozi yitwaga NYOTA YA ALFAJILI.

2. IBITARO:

Muri Rutigita hari hari Centre de Sante Irumba yari iyobowe na NKURUNZIZA Phanuel (Umuhima) na Centre de sante Kisombe byari ibitaro byari biyobowe na IT MUDELWA (umushi).Tubibutse ko ibi bitaro byari byubatswe mu buryo bugezweho n’amatafari atwitse, birimo isima hasi ndetse byari bifite umuriro w’imirasire y’izuba (Panneau). Ibi bitaro byose byari byubatswe ku nkunga y’umushinga witwa I.R.C.

HOPITAL NKURU YO MU MINEMBWE

3. AMASOMO:

  • Ecole Primaire Mirima-Rutigita yari muri rutigita neza neza, yari yarubatswe na  U.G.E.A.F.I yari iyobowe na Butoto Kadigira (Umwitira)
  • E.P Monyi-Rutigita yari iyiobowe na RUSERUKA Thadee ( Umwongera)
  • Institut Monyi Rutigita ni ikigo ca CEPAC (iyi yigaga amasaha y’umugoroba bagasomera  mu nyubako za Primaire)  hari section ya Social na Pedagogie  yari iyobowe na RUBIBI Rusake (Umusita).
  • Gisombe: hano bari bafite Ecole Primaire yubatswe neza ariko hasi nta sima yari irimo ndetse izi nyubako ninazo zisomeragamo abiga muri Secondaire, hari section ya Pedagogique Normale. Yari iyobowe na KADUNDU BIHAYO (umupfurero) muri Primaire naho Secondaire yari iyobowe na MUVARA mushumba (umupfurero).

AMASOMO NI BIMWE MU BIGIZE ITERAMBERE RYA RUTIGITA

4. AMASOKO:

Muri aka gace ka Rutigita kose nta soko ryari rihari, bivuze ko abaturage baremaga andi  masoko yari abegereye nko kw’irumba yabaga k’umunsi wa kane, indi ikaba ku kiziba yarema ga ku munsi wa 5.

5. IBIKORWA BY’IMYIDAGADURO:

Bimwe mu bikorwa by’imyidagaduro byari muri Rutigita ni ikiwanja cafashaga abakunzi bakabumbu, ikipe ya Rutigita yitwa ga ULAGA SPORT bisobanura Umuyaga w’imbaraga, yari ikipe iharurwa mu za mbere zo muri MINEMBWE. Dore bamwe mu bajuweri bapigiye iyi kipe:

  • NTAGANDA Mumbutu (Umuhiga)
  • Boutros MADEBELI (Umwitira)
  • RUTEBUKA Pierre (Umwega)
  • NTAGAWA Simba (umugorora)
  • SAMUGABO Zoroge (Umuzigaba)

Mu yindi mikino  twamenye ko rimwe na rimwe  habagaho gukina ama Theatre ku minsi imwe n’imwe cana cane ijanye n’imyemerere y’amakanisa. Ndetse habagaho no kurushanwa gusimbuka Urukiramende, gukirana ndetse no Gukandana.

AKABUMBU

UBUZIMA BWA BURI MUNSI BW’ABATURAGE BA RUTIGITA

Muri rusange birazwi ko ubuzima bw’Umunyamulenge bushingiye k’ubworozi ndetse n’ubuhinzi, aho usanga ubworozi  aribwo buhabwa umwanya munini mu gihe rimwe na rimwe ubuhinzi bwakoreshwa ga mu buryo bwo gushaka imibereho ya buri munsi. Nkuko twabivuze ko muri aka karere hari hakonje, ibi bisobanuye neza ko cari igihugu ciza k’ubworozi cane cane bw’inka kuko inka zikunda ahantu hakonje. Ibi kandi bishimangirwa nuko hari abantu benshi bavaga za Madegu, Karongi n’ahandi bagasuhurira muri Rutigita. Ubworozi bwo muri aka gace bwibandaga cane ku nka, intama, ihene, inkoko ndetse na sungura mu muhana wa Kisombe kuko wari utuwe n’abapfurero nk’uko twabivuze haruguru.

Mu kikaniro twagiranye n’abatuye muri aka gace ka Rutigita bahamya ko hera cane cane Ibigori, ibishimbo, ibijumba by’indofanyi (ibirayi), amateke ndetse n’ibitoki.

IBIGORI NI KIMWE MU BIHIGWA BYERA CANE MURI RUTIGI

DORE BAMWE MU BANTU BAZWI BAKOMOKA MURI RUTIGITA

  • Rev PASTEUR BUJANJA  Evariste (Ise wa Gen. Mustafa Kayoyo,Umwitira)
  • SETONDE Lameck  yari Gapita (Umwitira)
  • General KAYOYO Mustafa MUKIZA ( Umwitira)
  • Major KIMARARUNGU Mivuba (Umwitira)
  • Gouverneur SERUKIZA Benjamin (Umwitira) yabaye gouverneur wa Sud-Kivu Yitabye Imana.
  • BITITI Gedeon ( umwitira) yamenyekanye cane bitewe n’ubutunzi ndetse no guca imanza akaba n’imfura mu buzima busanzwe, ndetse uyu niwe sekuru wa Dr GISARO Bititi kuri ubu utuye mu gihugu cy’U Rwanda.
  • Thomas MUYOBOKE (Umunyabyinshi), yamenyekanye kuko yarwaniye igihugu cane ndetse nina Chef ku Monyi kugeza kuri none.
  • Colonel RUKUNDA Michel uzwi nka MAKANIKA (Umusinzira) yamenyekanye bijanye n’ukuntu yitangira ubwoko ndetse muri ibi bihe bikomeye niwe wafashe iya mbere aja kurwanira ababyeyi, amateka agaragaza ko uyu yari umuhanga cane mu gupiga akabumbu.
  • Colonel GERIYADI Eric (Umuhiga) yamenyekanye k’ubutwari bwo gukunda igihugu ndetse mbere yo kuja mu gisoda yari umuririmbyi w’ikorari uzwi mu karere.
Colonel MAKANIKA ni umwe mu ntwari zikomoka muri RUTIGITA

UKO RUTIGITA YASENYWE NUKO IMEZE KURI UBU:

Nk’uko byagenze no kuyindi mihana, mu mwaka wa 2019 Rutigita yasenwe n’umutwe wa Mai Mai uzwi nka BILOZE BISHAMBUKE, nubwo ikibazo c’umutekano muke catangiye mu mwaka wa 2016. nkuko twagiye tubigarukaho ubu ibikorwa by’iterambere muri Rutigita bifatwa nk’amateka bitewe nuko aya masomo yasenwe, amakanisa yarasenwe ndetse n’ibindi bikorwa byinshi. urunyago rukomeye cane cane rw’inka , tutibagiwe n’umubare munini w’abahasize ubuzima (Abapfuye) ndetse n’abamugaye bitewe n’ibihe bikomeye by’umutekano muke muri aka gace.

ABARI ABATURAGE BA RUTIGITA ABAROKOTSE BABAYE MPUNZI

Nubwo kuri ubu Rutigita yabaye amatongo kimwe n’ahandi hose, benshi mubo twaganiriye bafite icizere cinshi yuko imisozi, inzuzi ndetse n’imihana myinshi izongera igaturwa.

IWACU NI HEZA!

Show Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *